Van 2024 naar 2025.

De oorlog in Oekraïne gaat binnenkort z’n 4e jaar in (voor de Oekraïners zelf vanaf 2014!) en vooralsnog lijkt er geen vrede binnen handbereik te zijn. In Gaza zou een staakt-het-vuren akkoord in zicht zijn, maar er vinden regelmatig bombardementen plaats en de mensen leven in erbarmelijke omstandigheden. En ondertussen zijn antisemitisme, discriminatie, onverdraagzaamheid en polarisatie aan de orde van de dag, in ieder geval in Nederland en Europa.

De Nederlandse rivieren zijn vervuild, de biodiversiteit neemt niet toe en stikstof zit over z’n gestelde limiet, waardoor ook veel werkzaamheden en bouw niet meer of onvoldoende kunnen plaatsvinden. De watermaatschappij in Overijssel spreekt zelfs openlijk over dat “we” ons moeten voorbereiden op het niet voorhanden zijn van voldoende drinkwater.
Inmiddels zijn nagenoeg alle plannen voor verduurzaming van tafel, salderen van opgewekte stroom door zonnepanelen wordt binnen 2 jaar afgeschaft en de subsidies op elektrische auto’s verdwijnt. Er komt zoveel goedkoop virgin polymeer vanuit China dat in Nederland diverse kunststof recyclingbedrijven failliet zijn gegaan. In Amerika wordt binnenkort een President geïnaugureerd die, naast MAGA, het motto hanteert “Drill, Baby, Drill”. 

En ondertussen hebben energiemaatschappijen te weinig (infrastructuur) en burgers veel (zonnepanelen, warmtepomp, airco) geïnvesteerd in duurzame energiebronnen, waardoor het energienet helemaal vol is geraakt en er zelfs wachttijden zijn voor nieuwe woningen en bedrijven om aangesloten te worden.  

We zijn voor 80% van onze grondstoffen afhankelijk van China die, in tegenstelling tot goedkope virgin polymeer, de prijzen ervan enorm verhoogt of de levering vertraagt. Voor ons gas moeten we onder andere terecht in Amerika (wat ten koste gaat van de gezondheid van Texanen), Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. En er zijn allerlei tekorten op medicamenten en halffabricaten ervan.

Er waait een toenemende “rechtse” wind door de wereld, waarbij onderzoeksinstituten (o.a. Clingendael) constateren dat er op z’n minst gemorreld wordt aan de democratische rechtstaat. Waardoor dit met name komt kun je over discussiëren, maar het onvoldoende “leveren” door de "gevestigde politieke orde" van oplossingen voor de noden van een breder deel van de bevolking zou wel eens aan de basis van dit alles kunnen liggen.

Al met al ziet het er niet goed uit voor deze planeet, niet op menselijk vlak, niet op het gebied van flora en fauna, niet op het gebied van de uitputting (van natuurlijke bronnen) en klimaat van de aarde als geheel.

Dus ja, om met Wim Kan uit de Oudejaarsconference van 1976 te spreken:
Waar Gaan We In Het Nieuwe Jaar Naar Toe?

Zijn de democratische krachten weerbaar genoeg om het anti-democratische te weerstaan?
Zijn er genoeg inspirerend leiders met niet alleen een visie, maar ook daadkracht?
Worden er (duurzame) vredesakkoorden gesloten in Oekraïne en Israël/Palestina?
Kunnen we als samenleving elkaar als mensen zien, elkaar echt ontmoeten, niet achter elke hype aanlopen en vooral respectvol benaderen?
Is er genoeg innovatiekracht voor de toenemende vergrijzing en ontgroening (met name in Westerse samenlevingen), energietransitie, klimaatverandering, kwaliteit leefomgeving, uitputting van de aarde, discriminatie, sociale cohesie en kansenongelijkheid?

Nu zijn wij mensen altijd geneigd heel erg te focussen op de tijd waarin wij leven, maar als je de geschiedenisboeken erop naslaat zijn ups en downs van alle tijden; de mensen die 100 jaar geleden leefden in Europa, met de serie WO I - Spaanse griep – Beurskrach 1929 en crises jaren 30 – WO II, zullen toch af en toe ook wel gedacht hebben dat het niet erger kan worden.... en zo zijn er nog veel meer perioden en regio’s geweest in de geschiedenis van de mensheid, waar het voortbestaan ervan zwaar op de proef werd gesteld.

Keer op keer is ook bewezen dat de mens tot veel in staat is, kijk alleen maar eens naar de Coronapandemie, waarin binnen het jaar een vaccin werd ontwikkeld en voor velen deze periode nu slechts als een nare droom wordt ervaren...we leven weer bijna hetzelfde als voor deze periode.
En ook al is de huidige teneur veel minder op duurzaamheid ingesteld en warmt de aarde nog jaarlijks meer op, er zijn inmiddels heel veel zonnepanelen, windparken en toenemende duurzame producties, meer oog en maatregelen voor de directe leefomgeving, enig zicht op vrede in oorlogsconflicten, democratieën die weer teruggaan op het pad van minder autocratie en een meer menselijke kijk op migratie en asiel.
En Europa, tenslotte mijn regio, heeft inmiddels toch stevige stappen gezet om minder afhankelijk te worden van o.a. China (meer diversiteit in toeleveranciers) en ook te investeren in de eigen regionale producties, met vallen en opstaan oog te houden voor de kansen die duurzaamheid biedt en het besef dat het financieel en moreel een regio is om rekening mee te houden.

Mijn moeder zei vaak, als ik ergens bang of zenuwachtig voor was als kind, “ook dit gaat weer voorbij” en ik denk dat ze daar gelijk in had...het zal misschien niet meteen gebeuren, het kan zelfs wel 4 jaar duren, en tegen welke prijs kan/durf ik niet te voorspellen, maar er komen ook weer andere tijden met (hopelijk) meer vrede, minder polarisatie, meer diversiteit in de natuur, fijnere leefomgeving, meer gelijkheid en inclusiviteit, minder armoede en afnemende kloof tussen arm en rijk, meer respect en liefde voor elkaar, meer inspiratie en innovatie...kortom een tijd waarin (zoals ik het definieer) het goede overwint.

Mijn wens voor de Wereld, voor Europa, voor Nederland is dat dit in 2025 al begint te gebeuren!