Pigmenten, Kleurstoffen en Colour Index.

Wat hebben Kronos 2220, Ti-Pure R-105, RCL9 en Tioxide TR60 gemeen? 1
Wat te denken van Sicotan Yellow K2001/FG, Heucodur Yellow 3R en Yellow 699D? 2
Waarin verschillen Macrolex Violet 3R, KeyPlast Violet IRS, LambdaPlast Violet 3R en Violet 92? 3
En Oracet Orange 230, KeyPlast Orange LFP, Amaplast Orange GXP en Amaplast Orange YXL dan? 4
Of als je kunt kiezen uit Macrolex Green 5B, KeyPlast Green B en LambdaPlast Green B? 5
Allemaal pigmenten en kleurstoffen, allerlei mooie commerciële namen, een variatie van producenten! Maar wat betekent het, welke kies je, welke is geschikt voor jouw kunststoffen, heb je het pigment of de kleurstof al in je eigen portfolio?

Als Kleurexpert van Engineering Materials word je regelmatig benaderd door producenten en leveranciers met pigmenten en kleurstoffen, die een mooie aanvulling kunnen vormen op je eigen portfolio of fungeren als backup/second-source. Maar dan is het wel zo gemakkelijk als je ze direct kunt vergelijken op basis van de chemische en/of technische kleurinformatie.

En dat kan!

Nagenoeg alle pigmenten en kleurstoffen zijn opgenomen in de zogenaamde Colour Index, een referentie databank, opgericht, in 1925, en onderhouden door de Society of Dyers and Colourists (SDC) en American Association of Textile Chemists and Colourists (AATCC). In deze databank worden pigmenten en kleurstoffen geclassificeerd naar hun chemische samenstelling en/of kleur.
Er zijn 2 vormen van Colour Index: het Kleurindexconstitutienummer, afgekort met CICN, en de Generieke naam van de kleurenindex, afgekort met CIGN.

De CICN codeert een pigment of kleurstof op basis van zijn moleculaire formule, en classificeert daarmee heel precies, maar het is een puur numeriek getal; vooral als je veel verschillende nummers hebt, moet je opzoeken in de databank welke chemische structuur het precies is.  
Neem bijvoorbeeld CICN 77491. Weet jij meteen wat het is?

Voor de dagelijkse praktijk is de CIGN, de generieke codering, veel gemakkelijker, want deze combineert het kleurtype (pigment, kleurstof, dispersie, enz.), de kleurtoon (wit, zwart, blauw, groen, geel, bruin, oranje, rood, violet) en een volgnummer; deze classificatie wordt wereldwijd het meest gebruikt door Kleurexperts en de producenten van pigmenten en kleurstoffen.

Zo is CICN 77491 onder andere de CIGN PR101 oftewel Pigment Red 101. Zelfs als je geen Kleurexpert bent geeft dit al duiding en de ervaren Kleurexpert onthoudt en herkent dit gemakkelijker als rood IJzeroxide (of Fe2O3 rood).

Het geweldige aan de Colour Index is dat er voor nagenoeg alle materialen niet alleen de molecuulformule en structuur wordt vermeld, maar ook een lijst met producenten en commerciële namen. En nog mooier is dat het al geruime tijd gedigitaliseerd is en online beschikbaar (via een abonnement), waardoor je gemakkelijk alle beschikbare informatie kunt opzoeken.

Dan zijn die commerciële namen ineens gemakkelijk te vertalen:
1 Het zijn alle vier pigmenten met Colour Index PW6, oftewel TiO2 witten.
2 Het zijn alle drie pigmenten met Colour Index PBr24, oftewel (warm) gele Cr/Sb-Titanaten.
3 De commerciële namen geven iets prijs, want de Colour Index is respectievelijk de kleurstoffen
   SV36, SV13, SV36 en het pigment PV14. Dus Macrolex Violet 3R en LambdaPlast Violet 3R zijn
   mogelijk uitwisselbaar, maar KeyPlast Violet IRS is een geheel andere kleurstof en Violet 92 is zelfs
   een anorganisch pigment.
4 Prachtige namen, mooie kleurstoffen, maar niet allemaal uitwisselbaar! Oracet Orange 230 en
  KeyPlast Orange LFP zijn als SO60 mogelijk uitwisselbaar, maar Amaplast Orange GXP, SO106, en
  Amaplast Orange YXL, SO111, zijn echt anders.
5 Alle drie groene kleurstoffen hebben als Colour Index SG3, zijn en zijn mogelijk  alle drie
   uitwisselbaar.

Is daarmee de Colour Index alles omvattend en hoef je verder niets te doen?    Nee!

Want sommige producenten kiezen ervoor om nieuwe kleurmiddelen, vanwege concurrentie, (eerst) niet op te nemen in de Colour Index en/of de chemische structuur niet openbaar te maken. En vanuit kleur is het altijd aan te bevelen om, zelfs als de Colour Index gelijk is, pigmenten en kleurstoffen van verschillende leveranciers te analyseren. Door variatie in grondstoffen en processen van verschillende leveranciers kunnen en zullen er nuanceverschillen ontstaan; Kleurexperts weten dat het soms om hele kleine nuanceverschillen gaat bij kleurontwikkelingen en kleurproducties.
En met de toenemende interesse en mogelijkheden op het gebied van duurzaamheid zou het wenselijk zijn als de Colour Index ook informatie zou bevatten over veiligheid, milieu, GMP, REACH en FDA gerelateerde thema’s.

In deze wereld van commercie is de Colour Index (Online) een onmisbare codering in de gevarieerde kleurentaal van pigmenten en kleurstoffen!

Shakespeare zei het al: “Wat zegt een naam? Dat wat wij een roos noemen zou met elke andere naam even heerlijk ruiken” (Romeo en Juliet 2, 2).
De Kleurexpert zegt: geef me de Colour Index!