Made in EU!

In 2007 stelde de EU voor het eerst echt voor om een “Made in EU” label te introduceren voor voedselproducten om zo de EU-eigen producten te onderscheiden. Dit werd van alle kanten bekritiseerd, vooral omdat het te eenzijdig zou zijn. Belangrijker was om te vermelden waar het geproduceerd was, waar de grondstoffen eigenlijk vandaan kwamen – overigens wel al vanuit de ecologische gedachte dat de lange transportafstanden niet goed waren voor het milieu – en hoeveel vet, suiker en zout erin zit. Overigens was een vergelijkbaar idee in 2004 al eens geopperd, maar ferm afgewezen door het VK, Duitsland en Nederland vanwege de kosten (!) die dit labelen met zich mee zou brengen. Handel was de belangrijkste drijfveer voor de EU, wat meestal resulteerde in producties in lage-lonen-landen.

Zo ook voor pigmenten en kleurstoffen. Vanaf de jaren 70 werden de meeste mijnen, basis voor o.a. de anorganische pigmenten gesloten, haalde Europa haar metalen uit China, VS, Peru, Chili en Brazilië. En werd de productie van (halffabricaten) pigmenten en kleurstoffen verplaatst naar de lage-lonen-landen met als bijkomende voordeel dat voor de productie van met name organische pigmenten en kleurstoffen nou niet bepaald de fijnste grondstoffen, zoals Naftol en Fenol worden gebruikt. Met de toenemende milieuwetgeving in de EU, en dus extra hoge kosten, kozen veel producenten voor, met name, China en de laatste jaren ook India.
Vandaag de dag wordt meer dan 80% van alle grondstoffen en halffabricaten voor pigmenten en kleurstoffen geleverd door landen buiten de EU.
Overigens geldt hetzelfde voor o.a. medicijnen (uw Ibuprofen en paracetamolletjes komen al jaren uit India...niet voor niks de “Apotheker van de wereld” genoemd).

Maar de wereld is veranderd!
De Covid pandemie heeft pijnlijk blootgelegd hoe afhankelijk de EU is van externe regio’s en met name China. Met de vreselijke oorlog in Oekraïne is des te meer het besef ontstaan dat de EU zelfredzaam moet worden, niet in de laatste plaats op het gebied van Energie.
En met de veranderende verhoudingen tussen China en de Westerse wereld, met Amerika voorop, de nieuwe Zijderoute, maar ook het groeiende besef in China van de noodzaak voor een duurzame toekomst, maakt dat de EU in hoog tempo hierop moet reageren om zo de economische en duurzame welvaart in de eigen regio te borgen.

Nu hoor je vaak dat de EU traag is en te weinig voor elkaar krijgt. Ik ben dat, inmiddels, maar ten dele eens met die mensen die dat zeggen. Want er is óók iets aan het veranderen in Europa!

De reactie van Europa op zowel de pandemie als de oorlog in Oekraïne was en is een gezamenlijke en (grotendeels) verenigd Europa, waarbij er een groeiend inzicht en zelfvertrouwen is ontstaan in de eigen capaciteit en het economische en sociale belang van de regio in de wereld. Voorbeelden als ASML, de regels die de Europese Commissie oplegt aan social media als Facebook en Twitter en misschien zelfs wel het proces tijdens en na de Brexit van het VK en de veranderde verhouding met de VS, hebben dit versterkt. Europa vaart meer en meer haar eigen koers gericht op de eigen regio.
En dit inzicht lijkt zich om te zetten naar concrete plannen en praktische acties; en niet alleen op het gebied van energie!

Maar, zoals vaak in de EU, gaat dat niet van de ene op de andere dag....de EU is niet de VS of China, waar een centrale regering het beleid dicteert voor de hele regio of het land. In de EU zijn het 27 lidstaten die allemaal overtuigd moeten worden van de te volgen koers.
En dus zal het even duren voor het, voor de gemiddelde EU-burger, zichtbaar wordt wat er gaande is.

Er gáán nieuwe mijnen komen en bestaande mijnen worden uitgebreid of geoptimaliseerd - de eerste al in 2024 en een aantal meer in 2028.
Één van de doelstellingen is om uiterlijk 2030 - nog maar 7 jaar! - 10% van alle vreemde aardmetalen in de EU-regio te winnen (en daarnaast 15% uit hergebruik) en 40% van de diverse “stoffen” moeten worden verwerkt in fabrieken in Europa!
Welke mijnen het zijn, welke stoffen het zijn en welke fabrieken hierdoor heropgestart of gebouwd of uitgebreid gaan worden valt nog te bezien, maar de impact ervan zal groot zijn.
Want de mijnbouw en eventuele fabrieken voor halffabricaten zijn niet alléén voor de energie-transitie van belang, maar leveren ook “nevenproducten” op die gebruikt (kunnen) worden voor pigmenten en kleurstoffen (en ook medicatie overigens!).

Europa is momenteel de derde economie van de wereld en zal met de grondstof en halffabricaat productie niet de grootste worden; zowel Amerika (o.a. VS, Peru, Chili, Brazilië), Afrika (o.a. Congo) als Azie (o.a. China, India, Zuid-Korea) blijven enorm belangrijk.
Maar de geopolitieke balans in de wereld zal er wel door veranderen.

En wie weet kom je dan over 10 jaar in Chína een product tegen met het label “Made in EU”!