Kunststoffen: Zegen of Vloek?

We leven in een redelijk gepolariseerde wereld; op de flanken zijn mensen het gepassioneerd, en met de tegenwoordige luide social media stem, met elkaar oneens en er lijkt geen redelijk midden meer te zijn. Om eerlijk te zijn, ook ik verlies me wel eens in een verhitte discussie voor het eigen gelijk.

Die polarisatie zie je ook bij de kunststoffen. Mede “geholpen” door de ban op wegwerpplastic van de EU, staan kunststoffen in een negatief daglicht, er deugt al heel snel helemaal niets meer van.

Maar is dat terecht? Wordt het niet tijd om minder te polariseren, feiten van fictie te onderscheiden en de nuance in de discussie te brengen?

En dan moet je onderkennen dat we heel veel weggooien met onder andere de plastic soep in de oceanen als gevolg die enorm zorgelijk is en veel schade veroorzaakt aan al die prachtige dieren en planten. En er valt niet te tornen aan de feitelijke gevolgen en potentiële risico’s voor mens en milieu door bijvoorbeeld microplastics.
En als je de gemiddelde afvalbak of berm langs de wegen bekijkt, zou je soms denken dat de beschaving ver te zoeken is.

Maar ook niet te onderschatten is wat plastics ons gebracht heeft. Overal in ons dagelijks leven spelen kunststoffen een belangrijke rol, denk daarbij aan je auto, de meterkast, tandenborstels, kopjes, stofzuiger, enz.. En er zijn toepassingen waar kunststoffen van levensbelang zijn, denk aan slangen en onderdelen van infusen en hart-long machines. En het merendeel van deze kunststof applicaties zijn níét voor eenmalig gebruik en worden na gebruik níét meteen weggegooid.

Als we verder willen komen en oplossingen willen voor de enorme kunststofberg, die er echt wel is, en we de impact van ons menselijk gedrag willen verminderen, zodat onze planeet ook nog leefbaar is voor de kinderen van onze kinderen, moeten we beide kanten erkennen.

We hebben decades van ongebreidelde groei en ontwikkeling achter ons liggen met als schaduwzijde de enorme gevolgen voor mens en milieu. En het simpelweg verbieden van kunststoffen is m.i. niet de weg die verder ingeslagen moet worden, ook daarin mag wat meer nuance komen van beleidsmakers en overheden. De snelle ontwikkeling van het Corona vaccin heeft zichtbaar gemaakt waartoe de mensheid in staat is als het maar moet en samenwerkt. Het heeft ook duidelijk gemaakt dat als overheden op een juiste en positieve manier faciliteren dat er heel veel mogelijk is. En dat kan ook bij het oplossen van de diverse plastics problemen. Daarvoor moeten de voor- en nadelen van plastics onderkend worden, een brede toekomstvisie geformuleerd worden en een heldere en zoveel mogelijk objectieve informatieverstrekking om de samenleving mee te nemen in de plannen.
Want ook dit moet een samenwerking worden van álle betrokkenen: Overheden, producenten, onderzoekers en de gebruikers/consumenten...kortom: we zijn állemaal aan zet!

Maar laten we ook niet vergeten dat er al heel veel gebeurt, dat er veel bedrijven, startups, professionals en burgers bezig zijn met concrete, interessante en fantastische activiteiten om deze wereld mooier te maken en te behouden voor toekomstige generaties.
Denk aan recycling, denk aan allerlei burgerinitiatieven om afval op te ruimen, denk aan energie en grondstof reductie-programma’s, denk aan hergebruik van kunststoffen, denk ook aan de elektrische auto’s...het lijken nu nog vaak zulke kleine druppels op een gloeiende plaat. Maar als dit momentum krijgt, de samenleving erachter gaat staan, de overheden faciliteren met mensen en middelen, de bedrijven kansen en mogelijkheden zien, dan kan het echt impact krijgen.

Begrijp me niet verkeerd, ook mij duizelt het soms als ik zie wat er in de wereld gebeurt, hoeveel problemen er zijn, hoeveel mensen hulp nodig zijn en hoe zelfs democratische overheden, die ook maar mensen zijn met hun goede en slechte kanten, keuzes hebben gemaakt die zich ogenschijnlijk nu tegelijkertijd tegen ons keren. Maar ik wil blijven geloven dat de mensheid en de natuur veerkrachtig zijn en het tij (op tijd?) kan keren.

Kunststoffen zijn soms een zegen en soms een vloek, maar in het genuanceerde midden is het voor de niet-wegwerpapplicaties vooral handig bruikbaar en vaak onmisbaar.
Laten we de inventiviteit en creativiteit die ons de kunststoffen gebracht heeft inzetten om de negatieve gevolgen te corrigeren en zelfs uit te bannen.